1. ZATRZYMANIE UCHWALANIA BUDŻETU Z DEFICYTEM
Gdy obserwujemy osobę, która pomimo długów nadal się zapożycza, by wydawać pieniądze z nowych zadłużeń na rozrywki, naturalnym jest, że uznajemy to za skrajnie nieodpowiedzialną praktykę, która doprowadzi tę osobę i jej bliskich do ruiny. Nie inaczej jest z państwem, które uchwala budżet z wydatkami przekraczającymi wpływy. Ten dług spada na wszystkich obywateli i następne pokolenia. Nikt nie powinien mieć prawa do tego, za innych podejmować niekorzystne decyzje – decyzje podejmowanie często w imię utrzymania władzy poprzez dotowanie zbędnych inicjatyw i finansowania określonych grup. Chcemy dążyć do uniemożliwienia takich praktyk oraz stopniowego redukowania zadłużenia. Jedynym powodem do przekroczenia budżetu może być stan wyjątkowy, taki jak wojna, epidemia czy stan klęski żywiołowej.
2. WPROWADZENIE KLAROWNEGO SYSTEMU INFORMOWANIA O WSZYSTKICH WYDATKACH Z BUDŻETU
Jednym z głównych problemów zarządzania przez państwo pieniędzmi podatników jest możliwość wydawania ich w sposób niezgodny z realnymi potrzebami, marnotrawstwa i dyskryminacji poprzez faworyzowanie konkretnych grup czy inicjatyw. Proceder ten znacząco ułatwia brak powszechnie dostępnej szczegółowej informacji o wydatkach państwa i jego organów. Należy wprowadzić platformę internetową z klarownym dostępem do tych informacji wraz z dokładnymi opisami inwestycji. Oczywiście wydatki w strategicznych sektorach, takich jak armia czy wywiad, powinny być jawne tylko na poziomie ogólnym.
3. WYGASZANIE PROGRAMÓW SOCJALNYCH TYPU 500+, 13. I 14. EMERYTURA
Programy socjalne są szkodliwe dla społeczeństwa. Stanowią broń polityczną, formę uzależnienia wyborcy od polityka, który je proponuje. Prowadzą do przekazania przez obywatela odpowiedzialności za jego decyzje na państwo i są gigantycznych obciążeniem dla budżetu. Szacuje się, że wydatki socjalne pożerają około 20% budżetu [1, 2]. Pieniądze dotowane przez państwo na dzieci nie przynoszą prognozowanego wzrostu tendencji demograficznych, są nieskuteczne, a jednocześnie powodują obciążenia rzędu 40 miliardów złotych. 13. i 14. emerytura nie są elementem umowy społecznej związanej z odprowadzeniem składki do ZUSu – to dodatkowa finansowa kroplówka, która stanowi dyskryminujący gest wymierzony w uzyskanie poparcia osób starszych. Trzynasta pensja to też mechanizm dyskryminujący ze względu na określony zawód [3]. Podobnie stopniowo ograniczone powinny zostać zasiłki dla bezrobotnych i renty, z jednoczesnym umożliwieniem uzyskania zatrudnienia w zakresie możliwości. W przypadku osób realnie niemogących wykonywać żadnej pracy renty zostaną utrzymane.
4. OGRANICZENIE FINANSOWANIA SPÓŁEK SKARBU PAŃSTWA
Przedsiębiorstwa na wolnym rynku poddane są darwinowskim zasadom, które wymuszają dostosowanie się i wypracowanie realnej wartości poprzez wytwarzanie i dostarczanie produktu o większej wartości niż koszt jego wytworzenia i dystrybucji. Spółki skarbu państwa funkcjonują oczywiście na innych zasadach. Można je ujmować jako wykonawców świadczeń, które mają prowadzić do pożytku społecznego, dostarczając obywatelom wartość po niższych kosztach niż rynkowe, uzyskując ze skarbu państwa kompensację umożliwiającą funkcjonowanie. Obserwując jednak działanie spółek skarbu państwa w Polsce możemy dojść do wniosku, że nie działają one jako świadczenie społeczne, tylko instytucje mające na celu uzyskanie możliwie dużych zysków, w warunkach co najmniej częściowego monopolu, z możliwością wypłacania gigantycznych pensji i nagród niektórym pracownikom [4]. Takie działanie jest napędzane dotowanie spółek z budżetu, co naraża go na ogromne straty [5] – w przypadku samego wydobycia węgla plan do roku 2031 ma kosztować podatników 29 miliardów złotych [6]. Dzięki tym dotacjom spółki mogą podejmować nieracjonalne decyzje i narażać się na straty. Postulujemy odchodzenie od finansowania spółek skarby państwa i ich częściową prywatyzację. Tylko zagrożenie stratą może prowadzić do poprawy funkcjonowania spółek.
5. OGRANICZENIE FINANSOWANIA MEDIÓW PAŃSTWOWYCH, KULTURY I SPORTU
Nie można jednocześnie uznawać, że państwo powinno roztaczać opiekę nad obywatelem za zabrane mu pieniądze i wydawać je na rzeczy zbędne, podczas gdy podstawowe potrzeby życiowe są zagrożone. Nie można wydawać miliardów złotych na publiczne media [7, 8, 9], kiedy z powodu niedofinansowania służby zdrowia ludzie opłacający ubezpieczenie nie uzyskują odpowiedniego leczenia w odpowiednim czasie, co przekłada się na ich cierpienie, utratę sprawności i nadmiarowe zgony. Nie można finansować rozrywki w postaci filmów [10], gdy obywatele muszą płacić podatki, które mogą uniemożliwić im zaspokojenie podstawowych potrzeb. Nie można wyrzucać milionów złotych z kieszeni podatnika na piłkę nożną [11]. Postulujemy stopniowe wygaszanie finansowania mediów państwowych i instytucji kultury. W absolutnie minimalnym stopniu telewizja i radio powinny przekazywać bez komentarza informacje o decyzjach podejmowanych w sejmie oraz informować o zagrożeniach strategicznych, jeśli te wystąpią. Inne instytucje kultury i mediów powinny uzyskiwać wyłącznie finansowanie ze źródeł prywatnych.
6. ZAKOŃCZENIE FINANSOWANIA I ULG DLA GRUP RELIGIJNYCH, W TYM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Finansowanie organizacji religijnych czy traktowanie ich na preferencyjnych warunkach godzi w konstytucyjną gwarancję wolności religijnej. Zmuszanie wszystkich obywateli do finansowania kościoła katolickiego jest przemocą, która narusza budżet na poważne straty. Katechezy to dla podatników koszt na poziomie 1,2-1,5 miliarda złotych [12, 13]. Dodatkowe koszta to finansowanie działalności edukacyjnej i społecznej, remontowanie budynków sakralnych, dofinansowywanie inicjatyw typu Świątynia Opatrzności Bożej czy Muzeum Pamięć i Tożsamość oraz fundusz kościelny [14], który pod pozorem zwrotu majątku zagrabionego przez władze PRL umożliwia przekazywanie kościołowi gruntów, które mogą zostać sprzedane, by za jakiś czas uzyskać kolejne z tego samego tytułu. Inne formy przekazywania wartości to bonifikaty na wykup gruntów skarbu państwa czy ubezpieczenie katechetów i duchownych. Z pewnością wymienione powyżej straty państwa przekraczają kolejny miliard złotych. Kolejnym problematycznym aspektem gospodarczej relacji państwo-kościół jest zwolnienie tego drugiego z podatków, co stanowi następną stratę dla państwa. Postulujemy całkowite zakończenie finansowania wszystkich związków religijnych i ich inicjatyw oraz objęcie ich tymi samymi podatkami, którym podlegają świeckie instytucje. Zmiana ta powinna być konsekwentna, ale jednocześnie umożliwiająca dostosowanie się szkół i organizacji pożytku publicznego prowadzonych przez związki religijne do sytuacji utraty finansowania z zewnątrz. Okres ten powinien wynieść maksymalnie 5 lat.
7. ZMIANA SPOSOBU DOTOWANIA ORGANIZACJI POŻYTKU PUBLICZNEGO
Organizacje pożytku publicznego powinny docelowo utrzymywać się z wpłat z sektora prywatnego. Na ten moment całkowite zaprzestanie dotowania NGO z budżetu państwa mogłoby prowadzić do znacznych strat społecznych. W związku z tym stopniowe odchodzenie od wspierania organizacji pożytku publicznego powinno odbywać się powoli, z wcześniejszym wprowadzeniem ścisłego filtrowania organizacji pod kątem ich działalności i skuteczności. Oburzające jest finansowanie instytucji, które nie realizują realnej pomocy wobec społeczeństwa lub robią to nieskutecznie. Jeszcze gorsze jest wspieranie organizacji ideologicznych, takich jak Stowarzyszenie Straż Narodowa czy Marsz Niepodległości [15, 16]. Należy najpierw ograniczyć finansowanie do organizacji świadczących realną pomoc społeczną, medyczną, prawną i działania ekologiczne. Następnie należy powoli ograniczać dotacje.
8. WPROWADZENIE PLATFORMY DEDYKOWANEJ DLA DOBROWOLNYCH DAROWIZN NA CELE PAŃSTWOWE
Każdy obywatel powinien mieć możliwość dobrowolnego i wygodnego wsparcia dowolnego sektora państwa. Należy utworzyć platformę internetową, która umożliwiałaby dokonywanie takich wpłat. Z jednej strony taki system umożliwiałby dodatkowy wpływ (choćby minimalny) do budżetu państwa, z drugiej stanowił ważną informację o tym, jakie inicjatywy cenią podatnicy i jakie chcą wspierać. Jako osoby ceniące wolność gospodarczą i dążące do obniżania podatków nie zapominamy o ludziach, którzy mają inne potrzeby. Jeśli ktoś lubi duże podatki, to my umożliwimy mu ich płacenie bez zmuszania do tego samego innych ludzi. Każda wpłata powinna być anonimowa.
9. PODCIĄGANIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI OSOBISTEJ URZĘDNIKÓW, KTÓRYCH DECYZJE WYRZĄDZAJĄ SZKODY PRZEDSIĘBIORCOM
Urzędnicy państwowi stanowią podmioty odpowiedzialne za bezpośrednie wykonywanie prawa na poziomie obywatel-państwo. Nie możemy zatem dopuszczać do sytuacji, w której urzędnik wydający szkodliwą dla kogoś decyzję doprowadza do bankructwa lub poważnego uszczuplenia majątku, czy nawet godzi w dobre imię i, mimo odpowiedzialności, pozostaje bezkarny.
10. LINIOWY MODEL PODATKÓW
Podatki progresywne to sposób na karanie podatnika za dostarczanie społeczeństwu większej wartości. Konieczność pilnowania, by przychody nie przekroczyły konkretnej wartości, zniechęca do podejmowania wysiłku. Dlaczego osoba, która chce wykonywać więcej pracy lub wykonywać pracę wyższej jakości, ma być za to karana? Jeśli prywatne przedsiębiorstwo lub pracownik wykonuje pracę, za którą uzyskuje płacę, to jest to wynik dostarczenia wartości odbiorcy. Zniechęcanie ludzi do produkowania wartości jest po prostu marnotrawstwem ich potencjału.
11. REFORMA ZUSU
Aktualne funkcjonowanie obowiązkowego ubezpieczenie prowadzi do gospodarczej katastrofy. Przyjęty model jest po prostu piramidą finansową. Zdajemy sobie sprawę z tego, że likwidacja ZUSu musiałaby być niezmiernie powolna, by z jednej strony wypłacić wszelki zobowiązania podatnikom, a z drugiej nie spowodować chaosu w kraju. Chcemy stopniowo wygaszać ZUS, umożliwiając między innymi możliwość dobrowolnego wyboru pomiędzy dwoma modelami opłaty: jednym, w którym wszystko jest jak dawniej, i drugim – pozwalającym na odprowadzanie niższej składki umożliwiającej korzystanie z NFZ bez uzyskania uprawnień emerytalnych. Jednocześnie zapewniamy, że wszelkie aktualne prawa emerytalne zostaną nienaruszone.
12. UNIEMOŻLIWIENIE DZIAŁANIA WSTECZ LUB NA ZAŚ, ROZSTRZYGANIE WĄTPLIWOŚCI NA KORZYŚĆ PRZEDSIĘBIORCY
Prawo gospodarcze nie może działać wstecz [17] ani na zaś, tak jak w przykładzie kaucji na wypadek niezapłaconego podatku w przypadku obrotu paliwami płynnymi [18], która wydaje się być wprowadzona, by zagwarantować koncernom, w tym Orlenowi, ochronę przez konkurencję małych przedsiębiorstw i dążenie do monopolizacji. Istnienie sprzecznych ustaleń prawnych stanowi wadę systemu, a nie przedsiębiorcy, w związku z tym nie można go za to karać [19]. W sytuacjach spornych należy rozstrzygać na korzyść przedsiębiorcy.
13. UŁATWIENIE TWORZENIA I PROWADZENIA JEDNOOSOBOWYCH DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH PRZEZ ZMIANĘ ZASAD DOTYCZĄCYCH SKŁADEK ZUS
Osoba, która chce na własną rękę zapewnić sobie utrzymanie, nie powinna mieć rzucanych pod nogi kłód w postaci obowiązkowej wpłaty do ZUSu. Powiedzmy sobie wprost – z różnych względów nie każdy nadaje się do pracy w cudzej firmie. Jednocześnie osoby chcące rozpocząć działalność gospodarczą mogą pracować w sposób nierejestrowany, jednak do kwoty znacząco niższej od płacy minimalnej [20]. Dysproporcja ta powoduje, że osoba, która podejmuje działalność, ledwo może zapewnić sobie przetrwanie, pracując bez rejestracji, lub musi opłacać ZUS, co w przypadku trudności w funkcjonowaniu działalności może prowadzić do jej realnego upadku. Prawdo do pracy jest jednym z podstawowych praw człowieka. Zmuszanie go do opłacania ubezpieczenia, podczas gdy tego może nie być stać na jedzenie, jest po prostu nieetyczne i szkodliwe. Jak wiele przedsiębiorstw ze względu na ten próg wejścia nie mogło rozpocząć działalności? Jak wielu ludzi z tego powodu pozostało bez pracy? Postulujemy, by składka ZUS do momentu jej 100% wartości była zależna od zarobków. Do osiągnięcia połowy dochodu minimalnego składka powinna być zerowa bez objęcia ubezpieczeniem, powyżej tej kwoty 50% zarobków powinno być odprowadzane do ZUSu, umożliwiając ubezpieczenie w podstawowym zakresie bez uzyskiwania praw emerytalnych, aż do osiągnięcia wartości docelowej składki.
14. WPROWADZENIE SYMBOLICZNYCH OPŁAT ZA ŚWIADCZENIA W RAMACH NFZ
Obserwując funkcjonowanie NFZ, zauważamy gigantyczne ryzyko nadużycia. Oczywiście zmuszanie obywateli do opłacanie ubezpieczenia obciąża państwo odpowiedzialnością za dostarczanie świadczeń zdrowotnych, jednak niestety część osób korzysta ze świadczeń NFZ nie w celu medycznym, lecz rekreacyjnym. Przychodzenie do lekarza bez realnych powodów jest częstą praktyką niektórych grup. Aby odciążyć niewydolny NFZ, by mógł świadczyć swoje usługi, należy obniżyć złe wykorzystywanie jego świadczeń. Należy wprowadzić minimalne opłaty za świadczenia na poziomie 0,5-2 minimalnych stawek godzinowych. Z jednej strony zniechęci to osoby, które nie mają realnych powodów, do korzystania z NFZ, a z drugiej będzie stanowić dodatkowe źródło finansowania. Opłata powinna być symboliczna, a lekarz w przypadku osób o realnych większych potrzebach powinien móc wystawić skierowanie zwalniające z opłaty za kolejne świadczenia.
15. UPROSZCZENIE PROCEDUR ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Działalność gospodarcza powinna stanowić jedną z podstawowych form aktywności gospodarczej obywatela. Przez słowo „podstawowa” rozumiemy „dostępna dla osób z podstawowym wykształceniem”. Chcemy, by prawa związane z prowadzeniem małej działalności – do 4 pracowników – były możliwe do wykonywania z wykorzystaniem wiedzy wyniesionej ze szkoły podstawowej. Rozliczenia podatkowe powinny być przystępne i możliwie uproszczone.
16. OGRANICZENIE ZBĘDNYCH KONCESJI I POZWOLEŃ
Chcemy dążyć do ograniczenia roli państwa w gospodarce. Z jednej strony uważamy, że należy usunąć wiele form ograniczania działalności gospodarczej i konieczności uzyskiwania pozwoleń i koncesji, z drugiej będziemy oponować wobec wprowadzania nowych ograniczeń.
17. USUNIĘCIE WIELU BEZSENSOWNYCH PODATKÓW I OPŁAT
W Polsce mamy wiele opłat i podatków, które są po prostu bezsensowne, a utrudniają życie obywatelom. Inne są jawnie niesprawiedliwe. Postulujemy rezygnację między innymi z podatku od spadków i darowizn w relacjach rodzinnych [21], podatku leśnego [21], abonamentu RTV [22], podatku od deszczy czy od cukru w napojach [23] oraz z opłaty klimatycznej, uzdrowiskowej itd. [24].
18. LIKWIDACJA ZAKAZU HANDLU W NIEDZIELE
Ograniczenie jednej z podstawowych aktywności ludzkich, jaką jest handel, do konkretnych dni stanowi bezpodstawną ingerencję w wolność osobistą i gospodarczą jednostek. Nie ma żadnego powodu, by państwo ingerowało w życie obywateli w sposób, który zmniejsza ich wygodę i prowadzi do strat materialnych. Handel, czyli dobrowolna wymiana pomiędzy ludźmi, jest z zasady korzystna dla obu stron, więc jej ograniczanie jest po prostu szkodliwe.
19. LEGALIZACJA I OPODATKOWANIE NORMALNYMI STAWKAMI HANDLU SUBSTANCJAMI PSYCHOAKTYWNYMI I PROSTYTUCJI
Aktualnie produkcja i handel substancjami psychoaktywnymi są w Polsce nielegalne, więc muszą funkcjonować w szarej strefie. Podobnie w szarej strefie działa prostytucja. Uważamy, że należy zalegalizować te praktyki i jednocześnie opodatkować je – substancje psychoaktywne na zasadzie podobnej do alkoholi, a prostytucję tak, jak każdą pracę.
20. WPROWADZENIE CAŁOŚCIOWEJ INFORMACJI DLA OBYWATELA DOTYCZĄCEJ OBCIĄŻEŃ PODATKOWYCH
Aktualnie obywatel uzyskuje zaledwie częściową informację o obciążeniach podatkami, jakie ponosi. Postulujemy, by każdy PIT został wzbogacony o informacje dotyczące realnego kosztu zatrudniania. Paragon powinien zawierać informacje o wszystkich podatkach, które bezpośrednio składają się na cenę produktów.
21. ZMIANA W ZAKRESIE DNI USTAWOWO WOLNYCH OD PRACY – UMOŻLIWIENIE PRACOWNIKOM SAMODZIELNEGO DECYDOWANIA O ICH WYKORZYSTANIU Z GWARANCJA PRAWA DO WYBORU DNIA AKTUALNIE WOLNEGO
Państwo stawiające sobie za cel gwarancję wolności nie może narzucać wolnemu człowiekowi, kiedy ten nie może wykonywać działalności zarobkowej, zamykając jego miejsce pracy przez ustawową regulację dni wolnych. Każdy pracownik ma prawo do pełnego samodecydowania o swoim wypoczynku. Przy założeniu przeniesienia dni ustawowo wolnych do wyłącznej dyspozycji pracownika jako dni urlopowych, pracownik ten zyskuje około 15 dodatkowych dni wolnych w roku do wykorzystania we własnym zakresie, z jednoczesną gwarancją możliwości skorzystania z nich w czasie dni aktualne wolnych od pracy.
22. MOŻLIWOŚĆ WYKONYWANIA ZAWODÓW NIEOKREŚLONYCH W PKD
Ingerencja państwa w gospodarkę bardzo często wiąże się z wieloma problemami. Sprzeciwiamy się konieczności wyboru wykonywanego zawodu określonego w Polskiej Klasyfikacji Działalności. Rzeczywistość się zmienia, a formy ludzkiej aktywności rozwijają się, więc tworzenie listy możliwych zawodów zawsze będzie wsteczne wobec realności. Jednocześnie ludzie powinni mieć możliwość określenia wykonywanego zawodu w ramach PKD w sposób dobrowolny i z możliwością wyboru formy opisowej.